Jak liczyć – przewodnik po Ptasiej Godzince

Mimo że liczenie jest bardzo proste i dostępne dla każdego, zawsze powinniśmy przestrzegać kilku podstawowych zasad. Ptasia Godzinka dostarcza bardzo cennych danych o ptakach zimujących. Jeśli metodologia jest prawidłowo zachowana, informacje te mogą służyć także celom naukowym – wspólnie możemy więc odkryć, jak ptakom u nas wiedzie się zimą i jak się zachowują.

Kiedy liczyć?

W wyznaczonym terminie od piątku do niedzieli – w 2026 roku w weekend 16-18 stycznia. Liczymy przez jedną godzinę (60 minut). Wybór dokładnej pory w tym przedziale zależy wyłącznie od Ciebie.

Gdzie liczyć?

Gdziekolwiek – wybieramy takie miejsce, z karmnikiem lub bez, w którym chętnie spędzimy godzinę, obserwując ptaki. Możemy z domu podglądać karmnik w ogrodzie lub na balkonie, spędzić godzinę w parku albo wybrać się na liczenie ptaków do lasu czy nad staw. To, gdzie będziemy prowadzić obserwacje, zależy wyłącznie od nas.

W czasie liczenia pozostajemy w wybranym miejscu – nie spacerujemy podczas liczenia. Podczas chodzenia znacząco powiększylibyśmy obszar naszych badań, co zniekształciłoby wyniki. Dodatkowo w ruchu często zauważamy inne gatunki niż wtedy, gdy stoimy długo w jednym miejscu, co również mogłoby wpłynąć na rezultat.

Jak dokładnie liczyć?

Bierzemy pod uwagę wszystkie ptaki, które zobaczymy podczas naszej godzinnej obserwacji – nie ma znaczenia, czy przysiadły bezpośrednio na karmniku (czy innym obiekcie), czy tylko przeleciały w pobliżu. Dla uzyskania poprawnych wyników naukowych kluczowe jest, aby nie policzyć żadnego ptaka dwa razy. Dlatego dla każdego gatunku zapisujemy największą liczbę osobników widzianą w jednym momencie.

Dla każdego gatunku podajemy tylko jedną liczbę – nie musimy rozróżniać samców i samic.

Jer, fot. František Vaňásek

Co jest potrzebne do liczenia?

  • Miejsce do obserwacji – z karmnikiem lub bez.

  • Godzina w wyznaczonym terminie.

  • Formularz do zapisywania wyników:
    • elektroniczny formularz w telefonie lub komputerze
    albo
    • ołówek i karta obserwacji z ulotki z rysunkami najczęstszych gości karmnika, która ułatwi notowanie w terenie.

  • Przydatne mogą być także lornetka i przewodnik do rozpoznawania ptaków.

Jak i gdzie mam wysłać swoje obserwacje?

Formularz elektroniczny można wykorzystać na dwa sposoby:

• Online, podczas obserwacji – na początku otwieramy formularz, uruchamiamy minutnik i po prostu zapisujemy nowe ptaki, które zobaczymy.

• Albo zabieramy ze sobą papier lub arkusz do liczenia z ulotki i ołówek, zapisujemy czas liczenia, wszystkie zaobserwowane gatunki wraz z ich liczebnością, kończymy obserwację, a następnie – już po wszystkim – przepisujemy wszystkie dane na raz do komputera i wysyłamy.

Formularz elektroniczny ma wiele zalet – wyniki przesyłane przez niego pojawiają się na stronie od razu, umożliwia zapisanie dodatkowych informacji o miejscu obserwacji (np. bliskość lasu, krzewów czy stawów w okolicy), a także ułatwia dalsze opracowanie danych (nie trzeba ich przepisywać ręcznie).

Bliżej terminu liczenia będzie dostępny do pobrania również papierowy formularz. Będzie można go użyć podczas samego liczenia, a dopiero później wprowadzić dane przez formularz elektroniczny.

W ciągu tygodnia od obserwacji prześlemy wyniki elektronicznie.

Modraszka, fot. Dalibor Válek

Coś jest niejasne i masz pytanie?
Zajrzyj do sekcji najczęściej zadawanych pytań.